ÇORBALAR


TARHANA ÇORBASI: Dörtdivan'da kış akşamlarının ençok tüketilen bir çorba türüdür. Un, tuz, su keş veya süzme yoğurt yoğrularak iki gece mayalanır.Küçük lokmalar şeklinde çarşaf üzerine serilir ve güneşte kurutulur. Kurutulan tarhana bez torbaya konarak saklanır. Kullanılacağı zaman bir tasa pişirilecek kadarı konur, ılık su ile ıslatılarak iyice ezilir vee kaynayan suya süzülür. Her süzülen çorba kaynayınca üzerine tekrar süzülür.Bu çorba için tereyağı ve kışlık olarak hazırlanan kuru kıyma kullanılır veya içyağı kıkırdak kullanılır. Genellikle ekmek doğranarak yenir.Harika bir tad ve aroması vardır.

YAYLA ÇORBASI: Bir miktar suda hazırlanan pirinç, un, yumurta, yoğurt karışımı ile terbiyelenir. Üzerine tereyağında kızartılan ince doğranmış soğan kırmızı biber ve kuru nane konur.

OĞAMAÇ ÇORBASI: Una yumurta kırılır, sıcak süt ile çok katı bir hamur elde edilir. El içinde ovularak pirinç tanesi büyüklüğüne getirilir. Ocakta kaynayan suyun içine bırakılır. Pişene kadar beklenir; tereyağı, soğan, kuyruk yağı kıkırdağı, salça kavrularak üzerine dökülür.

YEŞİL MERCİMEK ÇORBASI: Mercimek haşlanır haşlanan mercimek süzme yoğurt un ve su ile çırpıldıktan sonra karıştırarak ilave edilir.. Tereyağı eritilip çok ince kıyılmış soğan yağda pembeleşinceye kadar kavrulurken birazda nane ilave edilir sonra bu karışım çorbaya karıştırılır. İsteğe göre karabiber nane ve etsuyuda katılırsa daha güzel olur.Karışım bir taşım kaynadıktan sonra mercimek çorbası servise hazırdır.

SÜTLÜ ÇORBA: Süte bir miktar su katılır ve bu karışımla pirinç haşlanır. Bol karabiber ile sıcak olarak yenir. Özellikle yaşlılar, bebekler ve hastalar için yapılan bir çorbadır.

GÖCE ÇORBASI: Yoğurt ve göce ile yapılan güzel bir çorbadır. Bir kase GÖCE (döğülmüş buğday) 2 litre suyun içine ilave edilip kaynamaya bırakılır.Kaynadıktan sonra 3 kaşık süzme yoğurt,2 kaşık un ve 1adet yumurta ayrı bir kapta su ilave edilerek çırpılır.Kaynayan göceye bu karışım ilave edilir.Çorba piştikten sonra tavada eritilen tereyağına bir tutam nane katılır.İndirirken tuzu katılır.Afiyet olsun.

ERİŞTE Ç0RBASI: Ev makarnası da denen erişte sütle pişirilir, Üzerine karabiber dökülerek yenir.

İŞKEMBE(KARIN) ÇORBASI: Haşlanan işkembenin üzerine süzme yoğurt ve un ile terbiye edilen karışım ilave edillir. Sarımsak ve sirke konularak yenir.

BULGUR ÇORBASI: İnce bulgur haşlanır, üstüne süt veya yayık ayranı konur. Ayran ile yapılmışsa üzerine kuru nane serpilir.

KARA ÇORBA: Un kavrulur mercimek veya pirinç katılır. Pirinç veya mercimek önce haşlanır.Una su katılarak kıvamına gelinceye kadar kaynatılır.

TOYGA ÇORBA: Yoğurtlu çorbanın pirinçsiz halidir.

PİLAVLAR


NOHUTLU PİLAV: Daha çok Kızılcahamam pirinci ile yapılır. Yarım ölçü et suyu ile yapılırsa daha lezzetli olur.

KAVURMALI PİLAV: Kuzu kuşbaşı kavurması ile pirinç kavrulur. Sıcak su ilave edilerek pişirilir.

ŞEHRİYELİ PİLAV: Tercihe göre arpa veya tel şehriye kullanılır.

BULGUR PİLAVI: Soğan, domates, yeşil biber tereyağında kavrulur. Üzerine et suyu konur. Önceden ıslanmış bulgur bu suya salınır..



SEBZE YEMEKLERİ


Dörtdivan mutfağında sebze yemeklerinin çeşidi oldukça azdır. İklimin sebze yetiştirmeye uygun olmaması bunun başlıca sebebidir.
Dörtdivan ve çevresinde ençok yetiştirilen patates ise hem yemeklerde hem de ekmeklerde kullanılır.
Yörede yetişen ebe gömecinin yemeği yapılır. Soğan, tereyağı, kıyma, domates ve bir avuç pirinç kavrulur. Ebe gömeçleri de bir süre kavrulduktan sonra su ilave edilerek pişirilir.
Ispanak da hem yemeklerde hem de böreklerde kullanılan bir sebzedir.



DİĞER YEMEKLER


ET HAŞLAMA: Dörtdivan mutfağında daha çok hamur işleri ve et yemekleri ön plandadır. Parçalanan ve yağda kızartılan et, suda haşlanır, içine birkaç tane soğan konur, iyice pişince suyu ile birlikte servis yapılır. Davet etleri haşlandıktan sonra istenirse tepsiye atılır, fırına sürülür, sıcak olarak servis yapılır. Beyaz et olarak kaz, hindi, tavuk, ördek tüketilir. Bu hayvanlar sonbaharda düzenlenen panayırlarda kızartılarak ya da canlı olarak köylüler tarafından satılır.

KIZARMIŞ KAZ: Kaz temizlendikten sonra beş, altı tanesi bir tepsiye konarak toprak fırına konur. Fırının ağzı sıvanır. Ertesi güne kadar yavaş yavaş pişirilir.Daha önceleri ocakbaşında iple asılı kaz altına bir tepsi konularak döndürülerek kızartılıp pişirilirdi.Kaz kızardıkça yağı tepside birikirdi.Biriken bu yağ ile muska şeklinde kesilmiş yufkalar yağlanırdı Bunada sirit denirdi. saçta pişen yufka kaz yağına batırılır. Tepsiye üst üste dizilir, muska şeklinde kesilir. Büyükçe bir tabağa konarak yenir.

KOCA MAKARNA (CUKCUK): Yufka şeklinde açılan hamur, nane karıştırırlmış süzme yoğurt ile kıyma karışımından küçük parçalar konularak 3-5 cm'lik üçgen şekiller halinde katlandıktan sonra kaynayan suda pişirilir. Tepsi içine konularak üzenine tereyağı ve sarımsak dökülerek yenir.

KEDİ BATMAZ: Kedi batmaz şu şekilde yapılır: Yeterli miktarda kaynamakta olan suyun içerisine yavaş yavaş ve karıştırılarak taze mısır unu ilave edilir. Bu karışım kısık ateşte karıştırılarak pişirilir.az miktarda da tuz katılır.Daha sonra büyük tahta kaşığa alınan kedibatmaz metal kaşık ile rendelenmiş keş serpilmiş tepsiye kaşık kaşık dökülür. Üzerine kızarmış tereyağı toz şeker ve rendelenmiş keş dökülerek servis yapılır.

MIHLAMA: Kavrulma kıvamına gelmiş kıymanın üzerine bolca kıyılmış soğan ile tereyağı ilave edilir. Soğanlar pişmeye yakın bir miktar sıcak su katıldıktan sonra suyunu çekinceye kadar pişirilir ve yumurta yerleri açılarak yumurtalar kırılır. yumurtaların üzerine çok az tuz ve karabiber ilave edilir ve kızdırılmış tereyağı yumurtaların üzerine dökülür kapağı kapatılır. Yumurtalar piştikten sonra hiç karıştırılmadan servis edilir.

SİRİT: Kaz fırında tepside veya ocak başında döner gibi altına tepsi konarak pişirilir. Kazın yağı tepside birikir. Biriken kaz yağına önceden hazırlanan ince açılmış ve üçgen şeklinde kesilmiş yufka batırılarak üst üste tepsiye dizilir.Bu üçgen şeklindeki yağlı yufkaya sirit denir. Yağlı siritler afiyetle yenir.


EKMEKLER


Dörtdivan'da evlerde yapılan patatesli ekmekler evlerin bahçelerindeki fırınlarda pişirilir. Patatesli somun ekmeği un,tuz,su,maya ve haşlandıktan sonra rendelenen veya makinadan çekilmiş patatesten yapılır. Hamur teknesinde yoğurulur ve bir süre mayalanmaya bırakılır.Daha sonra ya fırın önünde ekmek şekline getirilen hamur önceden yakılan kızgın ekmek fırınına bırakılır yaklaşık 1 saat sonra ekmekler pişmiş olur.

KÜL KÖMECİ: Un,yağ,yumurta,tuz ve süt büyükçe bir kapta yoğurulur. Daha önce odun ve tezekle yakılan ocakta biriken közün içerisine gömülür. Piştikten sonra dilimlenerek sofraya konur. Bu kömeç günümüzde yapılmamaktadır.

BAZLAMA: Un,tuz,su ye maya bir kapta yoğurulur ve mayalanması için bekletilir. Küçük parçalar halinde el yaslahacında açılıp, kızgın toprak sacın üzerinde pişirilir.

KATMERLİ GÖZLEME: Un,tuz,su,maya ve sıvı yağ ile yapılır. Mayalanan hamur avuç içi büyüklüğünde kesilerek oklava ile açılır.Yağlandıktan sonra katlanır ve tekrar açılır.Kızgın saç üzeninde pişirilir.

CİZLEME: Mayalanan hamur yağı kızgın saç üzenine kepçe ile dökülerek pişirilir.

KÖMEÇ: Un, süt ve yumurta yağ kullanılarak derin tepsilerde bazen içine ceviz veya kabak çekirdeğide katılır ve ekmek fırınında pişirilir.

GÜCCEK: Un, süt ve yumurta yağ kullanılarak ekmekten küçük olarak hazırlanır ve ekmek fırınında pişirilir.

GANGAL:Gücceğin simit şeklinde olanıdır.



TATLILAR

HÖŞMERİM: Bu yemeğin yörede anlatılan hoş bir hikayesi vardır: Köyde yeni evli gelinin eşi askere gider. Gelin izine gelen eşine değişik bir yemek yapmak ister ve şimdiki adı 'höşmerim' olan yemeyi hazırlar. Eşine yemeğin güzel olup olmadığını "hoş mu erim?" diyerek sorar ve o günden beri yemeğin adı ağızdan ağıza değişerek bugünkü halini alır. Yemeğin yapılışı şöyledir: Un,süt ve eser miktarda tuz ile tuzsuz tereyağı sürekli karıştırılarak iyice kavruluncaya kadar pişirilir. Ilık halde üzerine toz şeker veya bal dökülerek yenir.

PALİZE: Buğday nişasta, şeker, su muhallebi şeklinde pişer. Kaynayınca küçük kaplara konur.

İNCİR UYUTMASI:15-20 adet kuru incir yıkandıktan sonra üzerlerine sıcak su ilave edilip yumuşamaları için bir kapta bekletilir. Yaklaşık 1 litre pişmiş soğuk süte 1 çay bardağı şeker katılarak ocakta kısık ateşte şeker ertilinceye kadar karıştırılır. karışımın sıcaklığı elimizi yakmayacak kıvama gelinceye kadar ocakta tutulur.Daha sonra yumuşamış incirler küçük küçük bıçakla doğranır.ve şekerli süte ilave edilir.Eskiden incirler kaşıkla ezilirdi şimdi mutfaktaki doğrayıcı(blender) ile incirleri iyice doğrayın şimdi bu karışımı kaselere doldurun ve üzerini kapatarak en az 2-3 saat incirleri uyutmak( uyuşdumak) için bekletin. Soğuk olarak yenilmesi tavsiye edildiğinden İsterseniz 1 saatte buzdolabında tuttuktan sonra üzerine rendelenmiş fındık ilavesiyle afiyetle yiyebilirsiniz. Yöremize özgü basit ve çok lezzetli bir tatlıdır. Afiyet Olsun..

NİŞASTA HELVASI : Yağ kızartıldıktan sonra süt konur daha sonra buğday nişastası ile karıştırılarak kıvamına gelinceye kadar pişirilir.

BAKLAVA: Halk ağzında "baklavı" da denir. Mayasız hamurdan yapılır. Süt, yumurta, bir çay bardağın zeytinyağı, çok az miktarda tuz ve yoğurt katılarak yoğurulur. Hamur biraz dinlendirilir. yaklaşık 70 pazı haline getirilir. Buğday nişastası ile pazılar incecik açılır. Açılanlar temiz bir bez üzenine konur. Biraz kuruyunca, tepsiye üst üste dizilir. 10 pazıda bir kere tereyağı ve havanda dövülmüş ceviz içi serpilir. Nişasta katılarak birbirine yapışması engellenir. Ateşte kızdırılan bir bıçak ile muska halinde kesilir. Büyük ekmek fırınlarında dört tepsi bir arada pişirilebilir. Pişirme süresi yaklaşık olarak 4 saattir. Bu arada şerbeti kaynatılır. ılık şerbet yine soğuk olarak baklava tepsisine dökülür.

SARIĞI BURMA: Baklava hamuru ince ince açılır, Üzerine ceviz içi serpilir. Hamur rulo yapılarak tepsiye konur.

TEL KADAYIF: Dökme yada kıyma olur. Pişmiş yufka ev makarnasından daha ince kıyılır, tepsiye tereyağı, ceviz içi ile yerleştirilip pişirilir. Üzerine şerbeti dökülür. İsteğe göre şerbetine su yerine süt de katabilir. Bu halde "sütlü kadayıf "denir. Dökme kadayıf ise şöyle yapılır: Un ve sudan yapılan hamur, altında kömür olan bir sacın üstünde süzgeçten geçinilerek pişirilir. Ceviz içi ile birlikte tepsiye döşenir. Altına ve üstüne eritilmemiş yağ konur, fırına verilip kızarınca sıcağı ile sadece süt dökülür. Yeneceği zaman ise şerbeti dökülür.

UN HELVASI: Miyane helvası da denir. Tuzsuz tereyağı, un su bir tavaya konur. Ateşte ezilerek karıştırırlır.Önemli olan miyanenin rengini ayarlayabilmektir. Miyane yeterince kararınca şerbeti dökülür.

MANTAR ÇESİTLERİ VE YEMEKLERİ


Dörtdivanın yerli halkı, ilkbahar ve sonbaharda yetişen mantarları kavurarak yada böreklerde kullanarak tüketirler. Bu mantarlardan kanlıca, tereyağında kızartılarak yenir. Tellice mantarı önce haşlanır, eysıran yardımıyla dövülür. soğan, kıyma ve yumurta ile kavrulur.

Akkayışkan mantarı da aynı tellice gibi pişirilerek yenir. Cincile adı verilen ve çok küçük ve kahverengi olan bu mantar da tereyağında soğan ile kavrulur ve yenir.
Kuzu göbeği, Ayıca, Köy mantarı isteğe göre közde veya kavrularak yenir.


MUTFAK ARAÇ GEREÇLERİ


Köylerde yemekler ocaklarda, kuzine sobalarda, odun ve kömür ile,ekmekler ve baklavalar ise evlerin bahçelerinde bulunan fırınlarda pişirilir. Yörede hemen hemen evde bulunan mutfak araç ve gereçlerinin bir kısmı şunlardır:

Hamur Teknesi: Ağaçtan yapılan yamuk kesitli, boyutları değişen hamur kabıdır.

El Yaslahacı: Ağaçtan yapılan yassı ve küçük sapı olan bir alettir. Bazlamaç yapımında kullanılır.

Pislahaç: Genişliği yaklaşık el kadar olan, ağaçtan yapılmış, yassı ve sapı olan bir alettir. Gözleme, cizleme, yufka çevirmede kullanılır.

Eysiran: Üçgen şeklinde olan, sapı, hamur kazımada kullanılan, 20-25 cm uzunluğunda demir parçasıdır.

Demir Sac: Yuvarlak şekilli saç parçasıdır. Altında ateş yakılarak uzerinde çizleme, gözleme ve yufka pişirilir.Bir de topraktan yapılan saç vardır. Bu sacda daha çok bazamaç pişirilir.

Sac Ayağı: Üzerine tencere, taya, sac gibi şeyler koymak için yapılan, üç ayaklı, üçgen biçimindeki demir destektir.

Güveç: Topraktan yapılan pişirme kabıdır.

Sahan: Bakırdan yapılan, kapağı olan, kenarı düz veya işlemeli tabaktır.

Güvlek: Taban dan, ağzı geniş, sapı olan uzunca bir kaptır. Daha çok süt konulur. Daha büyüğüne" stil" denir.

İbrik'Ubruk: Yandan kulplu, emzikli, boynu uzun, bakırdan yapılan su kabıdır.

Güğüm: İbriğin daha büyüğüne ve emziksiz olanıdır.

Bunlardan başka oklava, tabla, kazan, kevgir yörede kullanılan diğer mutfak araçlarıdır.